Kültür Ders Notu Anlatımı
• KÜLTÜR
1. Kültürün Tanımı
Kısa ve özlü ifadesiyle kültür, bir toplumun kendine özgü yaşama tarzını ifade eder. Yaşama tarzı içindeki davranış, düşünüş tarzı, alışkanlıklar, ahlâk, inanç, sanat, bilgi, hukuk, töre vs. o toplumun kültür bütünlüğünü oluşturur.
2. Kültürün Özellikleri
--İnsanlar doğuştan kültürleriyle birlikte doğmazlar. Kültür sonradan öğrenilir. Örneğin, Hindularda ineğin kutsal olduğu sonradan öğrenilir.
--Kültürün maddi ve manevi unsarları vardır. Teknoloji, binalar, araç - gereç vs. kültürün maddi; inanç, değer, ahlâk, töreler vs. kültürün manevi unsurlarıdır. Bu unsurlar karşılıklı etkileşim halindedir ve birbirini etkiler. Kültür bu unsurların etkileşiminden ortaya çıkan toplumlara has bir bütünlüktür.
--Kültür unsurlarıyla birlikte insan eseridir. İnsanların olmadığı yerde kültürden söz edilemez. Bu yönüyle toplumsaldır. Buna göre iklim, bitki örtüsü, mevsimler vs. kültür unsuru değildirler. Ancak doğa şartları olarak kültürü etkilerler.
--Kültür, tarihi ve süreklidir. Kültür kuşaktan kuşağa aktarıldığından süreklilik gösterir. İyi eğitilmiş bir köpek, bilgisini yavrularına aktaramaz. Ancak insan bunu yapabilmektedir.
--Kültür, zamanla ve toplumdan topluma değişmektedir. Bazı toplumlarda ailede kadının egemenliğinin olması, bazılarında ise erkeğin egemenliğinin olması kültürel farklılığı gösterir. Bir toplumda sanayileşmeyle birlikte modern demokratik ailenin yaygınlaşması örneğinde olduğu gibi, kültür zamanla da değişme göstermektedir.
--Kültür unsurları ihtiyaçtan doğduğundan ihtiyacı karşılamayan kültür unsurları zamanla değişime uğrar.
--Kültür bütünleştiricidir. Kültür, toplum üyelerince ortaklaşa paylaşılır. Aynı inançları paylaşan, aynı dili konuşan, vatanını koruyan insanlarda kültürel birlik vardır.
3. Kültürel Kavramlar
a. Alt kültür: Bir toplum bütünlüğü içinde yöresel olarak paylaşılan ortak, gelenek, normlar, alışkanlıklar vs. alt kültür olarak ifade edilir.
b. Kültürlenme: Bireylerin, içinde bulundukları kültürel unsurları benimseyerek o kültüre katılmasına denir.
c. Kültürleşme: Farklı kültürlerin karşılıklı etkileşimi ile gerçekleşen serbest kültür alış - verişine denir.
d. Kültürel değişme: Yaşama tarzı olan kültürün, zaman içinde toplumdaki farklılaşmasıdır.
e. Kültürel yozlaşma: Gelişmelere kapılarını kapatarak, işlevlerini yitirmiş kültür unsurlarını biçimsel olarak yaşatmaya çalışmak kültürel yozlaşmadır.
f. Kültürel şok: Bir kültürden başka bir kültüre geçen bireylerin yeni kültüre ayak uyduramaması sonucu ortaya çıkan çatışma ve bunalımlara denir.
